Partykuły
- ī – tak; partykuła twierdząca.
- naᶜam – tak; partykuła twierdząca, bardziej oficjalna, czasami dla emfazy używana w połączeniu z
poprzednią: ī naᶜam.
- lā, le – nie (w opozycji do twierdzącego „tak”).
- mū – zaprzeczenie przymiotników, rzeczowników, zaimków, wyrażeń przysłówkowych, liczebników, a także
w znaczeniu „czyż nie”, np.: mū inte ǧibt-eh (Czyż nie ty to przyniosłeś?).
- ma, me – zaprzeczenie czasowników i imiesłowów.
- rāḥ – partykuła wprowadzająca czas przyszły.
- da, de – partykuła nadająca znaczenie ciągłości lub powtarzalności.
- ḫel, ḫellī – niech; służy do tworzenia formy rozkazu skierowanego do osoby trzeciej lub pierwszej
(odpowiednik literackiego spójnika li). Końcowa spółgłoska formy krótszej ulega asymilacji podobnie jak
przedimek, np. ḫen-nittifiq zamiast ḫel-nittifiq – uzgodnijmy.
- bess – tylko.
- yā – – partykuła wołacza (jak w języku literackim).
- ᶜād – partykuła wzmacniająca, np.: ᶜād gul lī (No, powiedzże mi!
- belī – tak; partykuła twierdząca używana zwłaszcza jako odpowiedź przecząca na pytanie lub inne
wyrażenie zawierające negację.
- ḫō – chyba, zapewne, pewnie, jak się zdaje; np. ḫō ma ᶜindi-č māniᶜ? (Chyba nie masz nic
przeciwko?)
- le- – partykuła emfatyczna używana z zaimkiem sufigowanym 2 os., poprzedzana często przez spójnik
we jak le-k, wil-kum itd., np.: le-k šbī-k? (Ejże, co ci jest?).
- yarēt – oby (odpowiednik literackiego yā layta).
- māl, mālt, mālāt – partykuła wyrażająca posiadanie lub szeroko rozumianą
przynależność, np.: il-byēt māl-he, jej dom, seyyāra mālt-ī – mój samochód,
il-muderris māl-hum – ich nauczyciel, iṣ-ṣadīqāt mālāt-ič (mālt-ič) – twoje koleżanki. Końcowa
spółgłoska może ulegać asymilacji do następującej po niej spółgłoski podobnie jak przedimek, np. il-mudīr
mān-ne – nasz dyrektor.
Spójniki
- ū, wa, we – i, a. Np.: čelib ū bezzūna (Pies i kot), il-muwaẓẓaf we⏝l-mudīr
(urzędnik i dyrektor). Po wyrazach kończących się na samogłoskę spójnik ten bardzo często ulega redukcji do
w, np.: medrese⏝w⏝rawḍa (Szkoła i przedszkole).
- fa, fe – więc, zatem, toteż, np.: inti naᶜsāne fa-nāmī šweyye – Jesteś śpiąca, więc prześpij
się trochę.
- lō – lub, albo, czy, np.: inte lō huwwa (ty albo on), lō abū-k lō umm-ek (Albo twój
ojciec albo twoja matka), intū bi⏝l-byēt lō bi⏝s-sūg? (Jesteście w domu czy na bazarze?). W
zdaniach warunkowych odpowiada polskim spójnikom jeżeli, jeśliby, gdyby (więcej o tym tutaj).
- yā – partykuła wołacza (jak w języku literackim).
- lakin – ale, lecz (jak w języku literackim).
- bess – ale, np.: erīd čāy bess bidūn šeker (Chcę herbatę, ale bez cukru), ledwo co, jak
tylko, np.: bess simᶜat⏝il-ḫabar gāmat tibčī (Ledwo co usłyszała wiadomość, rozpłakała się).
- laᶜad – więc, wobec tego, no to, np.: laᶜad lyēš huwwa ġēr mawǧūd (Więc dlaczego
go nie ma?), Intū čam wāḥid laᶜad? (No to ilu was jest?).
- lamma, lemme – kiedy, gdy, skoro.
- min – kiedy, gdy.
- ḥatta – aby, żeby.
- liᵓen – bo, ponieważ, gdyż.
- iḏa – jeśli, jeżeli, kiedy.
- gabulma – zanim.
- baᶜadma – po tym jak.
- yemtema – kiedy tylko.
- šwakitma – synonim jemtema.
- wēnma – gdzie tylko.
- kullma – za każdym razem, gdy.
- awwalma – jak tylko, zaraz jak.
- čenn- – jak gdyby, jakby; łącznie z zaimkiem sufigowanym (čenn-eh, čen-he,
čen-hum itd.), np.: čen-he mumaṯṯile masraḥiyye (Jakby była aktorką teatralną).