Makrodialogi

– Bardzo się cieszę, że cię widzę.

– Ja jeszcze bardziej się cieszę, ojcze. – odpowiedział głosem przypominającym głos kobiety.

– Nie wątpię, że wiesz o mnie różne rzeczy i pewnie nie jest to miłe. – zaśmiał się – Ja też dużo wiem o tobie. Mam kogoś, kto mi donosi. Stąd zdajesz sobie sprawę, że nie zapomniałem o rodzinie, ani o tym miejscu. Ale odłóżmy na bok to, co rujnuje i, jak tylko się da, brońmy naszego wzajemnego szczęścia.

– Tak będzie najlepiej.

– Jesteś studentem inżynierii?

– Tak.

– I radzisz sobie – jak do mnie doszło – bardzo dobrze na studiach?

– Mam wielką nadzieję na wyjazd na stypendium zagraniczne.

– Wspaniale! – powiedział wskazując na stolik, żeby coś zajadł – Twój Ojciec nie przepadał za nauką i nie odniósł w tym sukcesów. Moją rozrywką jest czytanie kryminałów, ale czas zawsze przynosi coś lepszego. Jedz i pij, a potem opowiedz mi o twoim życiu.

– Studia to moje ciągłe zajęcie. – odrzekł nalewając sobie szklankę Spatisa – W czasie wolnym uprawiam sport i czytam...

– Nie miej do mnie pretensji, że nie zapytałem cię o moją matkę i o twoją matkę. Wiem o nich wszystko. Co czytasz?

– Na przeróżne tematy: polityka, beletrystyka, religia... Lubię też kino...

– A teatr? – zaśmiał się po raz drugi.

Otarł łzy spowodowane gazem wody sodowej, ignorując to pytanie.

Izzat ciągną dalej:

– Dlatego teatry zbankrutowały. A czy interesujesz się polityką?

– Całe pokolenie się nią interesuje.

– Polityka ma swoje tragiczne strony. – mruknął pod nosem.

– Czasami.

Naǧīb Maḥfūẓ, ᶜAṣr al-ḥubb, Kair 2006, s. 106-107.

– Bardzo się cieszę, że cię widzę.

– Ja jeszcze bardziej się cieszę, ojcze. – odpowiedział głosem przypominającym głos kobiety.

– Nie wątpię, że wiesz o mnie różne rzeczy i pewnie nie jest to miłe. – zaśmiał się – Ja też dużo wiem o tobie. Mam kogoś, kto mi donosi. Stąd zdajesz sobie sprawę, że nie zapomniałem o rodzinie, ani o tym miejscu. Ale odłóżmy na bok to, co rujnuje i, jak tylko się da, brońmy naszego wzajemnego szczęścia.

– Tak będzie najlepiej.

– Jesteś studentem inżynierii?

– Tak.

– I radzisz sobie – jak do mnie doszło – bardzo dobrze na studiach?

– Mam wielką nadzieję na wyjazd na stypendium zagraniczne.

– Wspaniale! – powiedział wskazując na stolik, żeby coś zajadł – Twój Ojciec nie przepadał za nauką i nie odniósł w tym sukcesów. Moją rozrywką jest czytanie kryminałów, ale czas zawsze przynosi coś lepszego. Jedz i pij, a potem opowiedz mi o twoim życiu.

– Studia to moje ciągłe zajęcie. – odrzekł nalewając sobie szklankę Spatisa – W czasie wolnym uprawiam sport i czytam...

– Nie miej do mnie pretensji, że nie zapytałem cię o moją matkę i o twoją matkę. Wiem o nich wszystko. Co czytasz?

– Na przeróżne tematy: polityka, beletrystyka, religia... Lubię też kino...

– A teatr? – zaśmiał się po raz drugi.

Otarł łzy spowodowane gazem wody sodowej, ignorując to pytanie.

Izzat ciągną dalej:

– Dlatego teatry zbankrutowały. A czy interesujesz się polityką?

– Całe pokolenie się nią interesuje.

– Polityka ma swoje tragiczne strony. – mruknął pod nosem.

– Czasami.

Naǧīb Maḥfūẓ, ᶜAṣr al-ḥubb, Kair 2006, s. 106-107.

– Gdybyś poznał tajniki naszych światów wewnętrznych, to byś się przekonał, że nasze nieznane moce z ich ukrytą energią są wprost bajeczne.

– Staram się pana zrozumieć.

– Pewnie te słowa wydają ci się dziwne?

– Nie aż tak, panie doktorze. Mam nadzieję, że nie zrozumie mnie pan inaczej niż myślę. Być może nasze zanurzenie w materialnych problemach tej epoki zdominowało inny aspekt naszego myślenia. Ale proszę mi uwierzyć, że jestem zdumiony pana słowami i pragnę usłyszeć więcej.

– Dobrze. Czy wiesz, co przywiódł mi na myśl ten obraz?

– Nie.

– Przywiódł mi na myśl, że to co zrobił mój dziadek doktor Hamid nie było fikcją.

– Pański dziadek doktor Hamid?

– To niezwykła historia. Nie wiem, czy masz czas, żeby jej posłuchać...

– Byłbym szczęśliwy, gdybym ją usłyszał.

– Mój dziadek doktor Hamid jest znanym biologiem.

– Czy nadal żyje?.

– Mimo, że mam już ponad pięćdziesiąt pięc lat, mój dziadek nadal żyje. Może się to wydać nieprawdopodobnym, ale to fakt.

– Czyli pański dziadek jest teraz w bardzo podeszłym wieku?

– Ma 139 lat.

– Czyli jest jednym z tych wyjątkowo długowiecznych. Czy żyje wśród was?

– Widujemy go tylko raz na jakiś czas. Wyobraź sobie, że nie widziałem go od trzech lat.

– To skąd wiecie, że żyje?

– Z jego likstów. Przysyła je regularnie. Nie są to długie listy. Zawierają tylko kilka zdań, że czuje się dobrze i żebyśmy się o niego nie martwili.

– A gdzie mieszka?

– Nikt nie wie. Próbowaliśmy więcej niż dwadzieścia razy dowiedzieć się, gdzie mieszka, ale nam się nie udało. Podążaliśmy jego śladem, on jednak z łatwością wymykał się naszym oczom.

– Jaki jest więc sekret tej energii, jaką ciągle się cieszy?

– Zajmuje się badaniami nad tajemnicą nieśmiertelności. Udało mu się przedłużyć swoje życie metodą Fulcanellego.

Ṭālib ᶜUmrān, Al-Buᶜd al-ḫāmis, Damaszek 2000, s. 13-14.

– Ty wiesz, Badi, że jesteś w niebezpieczeństwie. Przybyłem, żeby ci pomóc. Kobiety, ciągle kobiety. To one zawsze są twoim nieszczęściem, przekleństwem i powodem twojej destrukcji.

– Poczekaj chwilę, Idab. Pozwól mi skończyć te obliczenia. Porozmawiamy dłużej, później.

– Sądzisz, że tak po prostu możesz się wywinąć, uciekając w pracę pogrążony w liczbach do tak późnych godzin?

– Nie pierwszy raz zostaję w pracy sam po wyjściu urzędników. Gdyby nie to, firma nie zatrzymałaby mnie, po tym jak przeniosła się z Londynu do Bejrutu.

– Ważniejsze, żebyś zachował głowę, niż zachował pracę, Badi.

– Spotkajmy się, Idab, w pobliskim barze. Nie chcę, żeby nas usłyszał ktoś w biurze albo zobaczył nas razem.

– Podczas twojej ostatniej wizyty sprzątaczka słyszała nas, kiedy rozmawialiśmy. Nie widziała nas, ale rozpowiadała urzędnikom, że kiedy wieczorami zostaję sam w biurze, gadam do siebie.

– Nie przejmuj się, Badi. Przekonam ją do milczenia. Nie będzie cię już niepokoić.

– Może lepiej będzie dać jej spokój. Ona potrafi tylko plotkować. Sprawiła mi przykrość i sprawa skończona, Idab.

– Jestem twoim bratem bliźniakiem, Badi. Bywa że mnie długo nie ma, ale zawsze przybywam ci z pomocą. Wiesz, że ani jednego dnia cię nie zawiodłem. I zawsze, gdy znalazłeś się w niebezpieczeństwie, byłem na twoje usługi. Czekam na ciebie w barze.

– Znasz adres?

– Znam każde miejsce, do których chodzisz. Trzymam się ciebie jak cień, kiedy masz kłopoty. Jestem mocny i mogę cię chronić przed światem pełnym zdrady. A miłość to w pierwszym rzędzie zdrada. Mam na myśli Elżbietę.

– Proszę, żebyś nie wypowiadał tego imienia. Staram się jej unikać jak tylko mogę i może o niej zapomnę.

– Z kobietam ignorowanie nic nie daje. Jednocześnie coraz bardziej lgną do ciebie i cię nienawidzą. Ona wie o tobie węcej niż trzeba. Porozmawiamy o niej w barze.

– Dlaczego nie mielibyśmy pojechać do domu i tam przez całą noc bepiecznie porozmawiać nie widziani, ani nie słyszani przez nikogo.

– Bo zanim pojedziemy do domu, musimy złożyć wizytę Elżbiecie. Musimy ją przekonać do milczenia i zapomnienia wszystkiego, co wie o tobie. A tego jest dużo.

– Twoja pozycja wobec niej została nadwątlona. Wyjawileś jej swoje sekrety i jest bliska wykorzystania ich przeciwko tobie.

Ġāda as-Sammān, Al-Qamar al-murabbaᶜ, Bejrut 1994, s. 42-43.

– Sami, co robisz, jak masz czas?

– Ma pan namyśli w wolnym czasie?

– To właśnie mam na myśli. Masz teraz wolne aż do otwarcia uniwersytetu. A potem, gdy zostanie otwarty uniwersytet, nie będziesz potrzebował całego swojego czasu na studiowanie.

– Tak, wiem.

– Więc?

– Proszę mi powiedzieć, panie doktorze, co pana skłoniło do tego, żeby mi zadawać takie pytanie?

– Być może mam w tym jakiś interes.

– Dziwna sprawa!.

– A skąd to zdziwienie?

– Właśnie w tej sprawie przyszedłem do pana.

– Przyszedłeś do mnie w jakiej sprawie?

– Szukam pracy dla mnie i dla mojego brata.

– Jakże to?

– Dlaczego jakże to?

– Czy wasz Ojciec nie przysyła wam...

– Rzeczywiście każdemu z nas daje dużą sumę, więcej niż nam potrzeba. Ale ja nie chcę tych pieniędzy dotykać.

– Chcesz polegać na samym sobie?.

– Tak.

– A co zrobisz z tymi pieniędzmi? Zwrócisz je ojcu?

– W ten czy w inny sposób.

– Jesteście obaj bardzo dobrymi synami!

– Niech pana Bóg ma w opiece.

– No więc, posłuchaj. Chcę żebyś pracował dla mnie, czytając mi. Bez wątpienia musiałeś zauważyć, że mam słaby wzrok.

– Cóż za wspaniała praca!

– Co do twojego brata Mamuna, to sprawię, żeby Raszida nauczyła go pisać na maszynie i będzie z nią pracował w biurze.

– Nie wiem, jak panu dziękować.

Ṯarwat Abāẓa, Ṭāriq min as-samāᵓ, Kair 1998, s. 85-86.

– Radmiło, pamiętasz piękną kobietę z dwójką dzieci, która była z nami w górach?

– Piękną kobietę z dwójką dzieci?

– Piękną kobietę z dwójką dzieci.

– A co poza urodą i dziećmi?

– Zielone oczy, mały nos grecki, nie za szerokie ani nie za wąskie czoło, bardziej delikatne, niezbyt niskiego wzrostu, ale niepodobna do kobiet o długich ramionach i nabrzmialych nogach.

– Chcesz komuś ubliżyć, czy bierzesz udział w konkursie rozwiązywania krzyżówek?

– Nie kpię sobie, Radmiło. Nie wiem, jak ci ją opisać.

– Jak ogólnie wyglądała? Gdzie siedziała? Jej ubranie, pamiętasz jej ubranie?

– Mówię ci, moje oczy nie widziały piękniejszej od niej.

– Nie było z nami kobiety nadzwyczajnej piękności.

– Cudownej piękności. Nie ma piękniejszej od niej na powierzchni całej kuli ziemskiej.

Odezwał się Iwan:

– A o co chodzi z tą kobietą nadzwyczajnej urody?

– Ty, Iwan, musiałeś ją widzieć i z pewnością się nią zachwyciłeś.

– Wystarczy mi Radmiła. Oprócz niej nikogo nie widziałem. I nie chcę widzieć piękniejszej od niej.

Radmiła zaczęła mnie znowu wypytywać, wyczuwając, że moje słowa nie są niepoważne:

– Pamiętam większość kobiet, które były z nami w górach. Jeśli spróbujesz mi ją opisać, z pewnością sobie ją przypomnę.

– Jej mąż jest otyły, raczej wysoki. Przeważnie siedzieli przy trzecim stoliku, blisko balkonu... Przypominasz ją sobie?

– Jak była ubrana? Powiedz mi na miłość Boską!

– Normalnie, tak jak inne kobiety. Raz widziałem ją w żółtym stroju kąpielowym.

– Nie przypominasz sobie kolorów sukienek? Butów? Torebek?

– Pamiętam tylko tę kobietę, nic poza tym.

– To jak chcesz, żebym ja ją znała.

– Bo jest nadzwyczajnie piękna i nikt nie jest w stanie jej zapomnieć.

ᶜAbd ar-Raḥmān Munīf, Qiṣṣat ḥubb maǧūsiyya, Bejrut 1999, s. 85-87.

Młody mężczyzna: Co powiedział doktor?

Matka: Wszystko dobrze, syneczku. Uspokój się.

Młody mężczyzna: Czy nie stwierdził u mnie jakiegoś zaburzenia neurologicznego?

Matka: Niczego nie stwierdził poza tym, że zamęczasz swój umysł ponad miarę tymi twoimi cyframi i pracami inżynierskimi. Zaleca ci całkowity odpoczynek. I na świeżym powietrzu.

Ojciec: Krople na serce. Zażywaj je. Gdzie są moje okulary (szuka ich).

Młody mężczyzna: Serce?! Znalazł u mnie jakąś chorobę serca?

Matka (pospiesznie): Doktor tego nie powiedział. Ojciec źle usłyszał (puszcza oko do ojca). Powiedz swojemu synowi, że źle usłyszałeś. Masz dziś przytępiony słuch...

Ojciec: Gdzie są moje okulary? (szuka w kieszeni). Były w mojej kieszeni... Jestem przekonany... Jestem pewny.

Matka: A jak myślisz, kto mógł je wyjąć z twojej kieszeni?

Ojciec: Gdzie się więc podziały, ludzie? Pierwszy raz mi się coś takiego przydarza. Od trzydziestu lat. Nigdy nie zgubiłem swoich okularów.

Matka: (razem z nim szuka na biurku). Gdzieś je pewnie zapomniałeś.

Ojciec: Zapomniałem?! Czy człowiek może zapomnieć gdzieś swoje oczy?

Lekarz: Przepraszam! Moje wieczne pióro... Musiałem je tu zostawić.

Ojciec: (zwracając się do niego) Pańskie wieczne pióro?

Matka: Być może zostawił je pan na tym biurku.

Lekarz: Pamiętam, że włożyłem je do swojej kieszeni po napisaniu zaleceń...

Ojciec: Przeszukał Pan wszystkie swoje kieszenie?

Lekarz: Wszystkie... Jeszcze raz przeszukam je w państwa obecności (przeszukując kieszenie natrafia na coś). Co to? Okulary.

Matka: Pańskie okulary?

Lekarz: Ja w ogóle nie noszę okularów.

Ojciec: (pochyla się nad nimi badawczo i wykrzykuje) Moje okulary, moje okulary!

Lekarz: Pańskie okulary? A któż je włożył do mojej kieszeni?!

Ojciec: (wyrywa je z jego ręki i wkłada na swój nos). Te same, jak ulał. Zdumiewające, jak mogłem tym razem zapomnieć włożyć je do swojej kieszeni!

Lekarz: Zdumiewające jest to, że włożył je pan do mojej kieszeni!

Matka: No i wszystko w porządku, wszystko w porządku.

Lekarz: (szukając) A moje pióro?

Ojciec: Proszę nie oczekiwać, doktorze, że zdarzy się jeszcze jeden cud i znajdzie je pan w kieszeni kogoś z tu obecnych.

Tawfīq al-Ḥakīm, Bayt an-naml, "Masraḥ al-muǧtamaᶜ", Bejrut [bdw], s. 346-347.

Sekretarz: Pan mecenas może się spóźnić. Jest w Sądzie Kasacyjnym

Najla: Poczekamy tu na niego, aż wróci.

Sekretarz: Zaprowadzę panie do poczekalni.

Najla: Jest zatłoczona. Poczekamy na niego tutaj. Jesteśmy jego najbliższymi znajomymi. Prawie jak z jednej rodziny. Można prosić o kubek zimnej wody?.

Sekretarz: Czy zamówić paniom lemoniadę z lodem?

Najla: Będę wdzięczna. A ty Durrijjo, co ci zamówić?

Durrijja Nic, dziękuję ci.

Sekretarz: Jedną chwilę... (pospiesznie wychodzi).

Najla: (rzuca się na fotel) Uff!... Głowa mi omal nie pęknie. Nienawidzę chodzić do fryzjera z powodu tego elektrycznego urządzenie do suszenia włosów. Jego dźwięk przez cały dzień brzęczy mi w uszach. (wyjmuje lusterko z torebki i przygląda się swoim włosom) Co sądzisz o tej nowej fryzurze, Durrijjo?

Durrijja: Pozwól, że cię spytam, Najlo; Z jakiej okazji tak się stroisz dzisiaj?

Najla: Z okazji tej wizyty. Nie sądzisz, że ona na to zasługuje?

Durrijja: Jeśli nie zrozumiałam źle, to przyprowadziłaś mnie tutaj, jak mówiłaś, żeby poradzić się swojego adwokata w jakiejś sprawie rodzinnej. Czy tak właśnie robisz za każdym razem, gdy spotykasz się ze swoim adwokatem?

Najla: Pierwszy raz się z nim spotykam.

Durrijja: Coś dziwnego. A twoje sprawy jak były załatwiane?

Najla: Nie mam żadnych spraw.

Durrijja: Po co więc przyszłaś do adwokata Fuada Abd al-Latifa?

Najla: Żeby wyjść za niego za mąż.

Durrijja: Oczywiście znał cię wcześniej?

Najla: Nie słyszał nawet mojego imienia.

Durrijja: Ale widywał się z tobą?

Najla: Nawet nie wie, że istnieję na tym świecie.

Durrijja: I przychodzisz tak po prostu do miejsca pracy tego mężczyzny, nie znając go wcześniej?

Najla: Żeby poprosić go o rękę.

Durrijja: Zwariowałaś (wstaje, żeby wyjść).

Najla: Durrijjo! Dokąd to? Zostawiasz mnie tutaj samą?

Durrijja: Ty zwariowałaś, najdelikatniej to ujmując, ale mimo to jesteś wolna w tym, co robisz. Jeśli o mnie chodzi, moja droga, to cóż mi każe konkurować z tobą w tym idiotyzmie? Au revoir!

Tawfīq al-Ḥakīm, Urīd hāḏā ar-raǧul, "Masraḥ al-muǧtamaᶜ", Bejrut [bdw], s. 236-237.

Numer 1: (jakby kończąc przemowę) Jako że zakończyliśmy rozprawę, ogłoszę teraz wyrok. Proszę wstać, żeby go wysłuchać, jak należy.

Oskarżony: (bez zainteresowania, ale z lekkim zdumieniem) Sąd wyda wyrok? Zakończyliśmy rozprawę? (wstaje) Ależ my wysoki sądzie jeszcze nie zaczęliśmy!

Numer 1: (zwracając się do Numeru 2) Czy słyszał pan, co powiedział? Mówi, że jeszcze nie zaczęliśmy.

Numer 2: Skończmy szybko temat i powieśmy go tu i teraz. Czyź nie jest to wyrok, który uzgodniliśmy? (wyciąga z szuflady sznur i kładzie go na stole).

Oskarżony: (krążąc wokół stołu i trzymając barierkę obiema dłońmi) Panowie, pozwólcie, że wam przypomnę: jeszcze nie rozpoczęliśmy. Zaledwie wczoraj zostałem aresztowany i przez całą noc nikt się ze mną nie spotkał. Potem przyprowadzono mnie tutaj i sądziłem, że zbierzemy się, żeby się wzajemnie zapoznać.

Numer 1: Zabójco!

Numer 2: Zabójca i do tego impertynent.

Numer 1: Potworny zabójca (wskazuje na coś czarnego przed nim) Zwłoki leżą przed nim, jeszcze nie pochowane, a on już się wypiera.

Numer 2: A krew jeszcze nie wyschła.

Oskarżony: Krew?

Numer 1: Zapomnijmy o krwi (zwracając się do Numeru 2) Prawdę mówiąc, nie ma krwi.

Numer 2: Zabił ją przez uduszenie.

Oskarżony: Przez uduszenie? To jest coś, co nie używa powietrza.

Numer 1: Zabiłeś go i to wystarczy.

Oskarżony: Zabiłem go, czy zabiłem ją, wysoki sądzie? Zgodzę się na wasz wyrok, jeśli orzekniecie, czy to coś to on czy ona.

Numer 1: To jest kwestia, która nie dotyczy prawa. Proszę nie odciągać nas od tematu. Popełnił pan zbrodnię zabójstwa i to wystarczy.

Oskarżony: Zabójstwa kogo?

Numer 1: Zabójstwa tego (wskazując na coś czarnego).

Oskarżony: Proszę zauważyć, jak wysoki sąd ucieka od tematu! Pytam: (podnosi głos, przyjmując postawę do ataku) Czy wysoki sąd słyszy? Pytam: Czym jest to, co zabiłem?

Numer 1: (zwracając się do Numeru 2) Proszę mu powiedzieć, co to jest.

Numer 2: Niech mu pan powie.

Oskarżony: To jest coś, co nie ma krwi, nie oddycha, nie je i nie wiadomo, czy to mężczyzna, czy kobieta. Sam to sprawdziłem. Nie ma w tym nic, co można by nazwać narządem płciowym. Więc jak można to zabić?

Ġassān Kanafānī, Al-Qubbaᶜa wa-an-nabī, Cypr 2014, s. 9-12.

Głos dziewczyny: Hej, głupku! Rusz się sprzed mojego samochodu!

Głos Chłopaka: (spokojnie, jakby sprawa go nie obchodziła) Uspokój się, dziewczyno. Nic mi nie jest.

Dziewczyna: (w panice) Zobacz, wariacie, masz krew na koszuli. Zawiozę cię do szpitala.

Chłopak: (również spokojnie): Dziewczyno, w ciągu jednej minuty zraniłaś mnie w ramię i dwukrotnie mocno obraziłaś. Ale mimo to niczego od ciebie nie żądam. Żegnam!

Dziewczyna: Nie ma mowy. Rana jest poważna.

Chłopak: A właśnie że nie jest poważna.

Dziewczyna: Jak możesz tak mówić, skoro ani raz nie rzuciłeś na nią okiem?

Chłopak: Bo jeszcze nie czas na moje spotkanie ze śmiercią.

Dziewczyna: Spotkanie ze śmiercią? Zdaje się, że szok odjął ci rozum. Zabieram cię do szpitala.

Chłopak: Twoja propozycja jest pewnie sensowna. Złagodzi to trochę ból, choć nie naprawi wszystkiego. Pozwól, że się wesprę na tobie.

(drzwi samochodu otwierają się i zamykają, głos silnika ruszającego samochodu)

Dziewczyna: Szedłeś drogą, jakbyś się przechadzał po ogrodzie.

Chłopak: Myślałem o czymś poważnym.

Dziewczyna: Wszyscy myślimy o poważnych rzeczach. Jednak nie narażamy swojego życia dlatego tylko, że myślimy o poważnych rzeczach.

Chłopak: Masz rację, ale poważna rzecz, o której myślę to jest właśnie narażanie mojego życia.

Dziewczyna: (z ironią) Popełnisz samobójstwo?

Chłopak: Tak. Ale nie pod kołami twojego samochodu. To był zwykły przypadek, kiedy zaskoczył mnie pisk kół twojego samochodu, twój krzyk i twoje natręctwo. To znaczy, ty sobie myślisz, że to przypadek, ale prawda jest zgoła inna.

Dziewczyna: Jaka jest więc prawda?

Chłopak: Że wszystko jest dokładnie zaplanowane. Twój samochód uderzył we mnie, żeby mnie powstrzymać od myśli o samobójstwie. Jak widzisz, przeznaczenie chce, żebym umarł w innym czasie. I właśnie ty, nie zdając sobie z tego sprawy, pojawiłaś się, by urzeczywistnić jego wolę.

Dziewczyna: Ty zawsze tak gadasz? A może próbujesz mnie przestraszyć?

Chłopak: Nie próbuję cię przestraszyć. Nie zasługujesz na taką porcję mojej uwagi. Nikt na świecie na to nie zasługuje. A poza tym ja dokładnie wiem, o czym mówię.

Dziewczyna: Co masz na myśli?

Chłopak: Mam na myśli to, że życie jest zaplanowane tak, że nie potrafisz sobie tego nawet wyobrazić. A ty odegrałaś pewną rolę w realizacji tego planu życia, gdy z twojego powodu nabawiłem się tej rany.

Dziewczyna: (z ironią) To dlaczego właściwie chcesz popełnić samobójstwo, skoro to, co mówisz ma być prawdą?

Chłopak: Próżno z tobą o tym rozmawiać, jeśli mi nie wierzysz. Jak masz na imię?

Dziewczyna: Nadzieja.

Ġassān Kanafānī, Ǧisr ilā al-abad, Cypr 2013, s. 7-9.