Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. | ānī, āne, ane | iḥne |
2 os. r.m. | inte | intū |
2 os. r.ż. | intī | inten |
3 os. r.m. | huwwa | humma |
3 os. r.ż. | hiyya | hinne |
W liczbie mnogiej formy żeńskie inten oraz hinne są bardzo często zastępowane przez odpowiednie zaimki rodzaju męskiego intū i humma.
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
r.m. | hāḏe, he- | haḏōle, haḏōl, ḏōle |
r.ż | -hāḏī, hāye, he- | haḏennī, ḏennī |
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
r.m. | ḏāke, heḏāke, ḏāk | ḏōlāk, haḏōlāk |
r.ż. | heḏīč, ḏīčī, ḏīč | ḏennīč, haḏennīč |
Forma he- nie występuje samodzielnie, lecz zawsze w połączeniu z następującym po niej rzeczownikiem lub przymiotnikiem zaczynającym się od przedimka il-, jak np. he⏝l-weled – ten chłopiec, he⏝l-bneyye – ta dziewczyna. Jak widać samogłoska przedimka została tutaj pominięta. Dzieje się tak zawsze, gdy wyraz poprzedzający przedimek kończy się na samogłoskę. Stąd też np. hāḏe⏝l-byet – ten dom, ḏīčī⏝l-medrese – tamta szkoła, hāye⏝l-mrayye – ta kobieta.
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. | -ī, -ye, -nī | -ne, -na |
2 os. r.m. | -ek, -k | -kum |
2 os. r.ż. | -ič, -č | -čen |
3 os. r.m. | -e | -hum |
3 os. r.ż. | -he | -hin |
Zaimek sufigowany 3 os. r.m. l. poj. zredukowany został do samogłoski (-eh → -e), jednak w transkrypcji – dla gramatycznej przejrzystości – pierwotna spółgłoska h będzie zachowana.
Podobnie jak w języku literackim, za wyjątkiem 1 os. l.poj., te same zaimki sufigowane obsługują zarówno funkcję dzierżawczą jak i dopełnieniową, np.: byēt-ī – mój dom, kitāb-he – jej książka, seyyārt-eh – jego auto, mudīr-hum – ich dyrektor, medīnat-ne – nasze miasto. Sufiks -nī zarezerwowany jest do czasowników, o czym mowa będzie w dalszej części. Rzeczowniki eb – ojciec oraz aḫ – brat, przyjmując sufiks zaimka dzierżawczego, powiększają się o długą samogłoskę ū, np.: abū-ye – mój ojciec, abū-h – jego ojciec, abū-hum – ich ojciec (r.m.), aḫū-ne – nasz brat, aḫū-č – twój brat (r.ż.), aḫū-kum – wasz brat.
Tego rodzaju konstrukcje dzierżawcze wyrażane są też z użyciem partykuły māl dla rodz. męskiego i mālat (malt) dla rodz. żeńskiego, np. il-byēt māl-ne – nasz dom, l-iktāb māl-he – jej książka, is-seyyāra mālt-eh – jego auto, il-mudīra mālat-hum – ich dyrektorka.
W połączeniu z zaimkiem 1 os. l.mn. (-ne) spółgłoska l partykuły może ulec asymilacji i stąd częsta wymowa mān-ne zamiast māl-ne.
W liczbie mnogiej z rzeczownikami osobowymi rodzaju żeńskiego oraz z rzeczownikami nieosobowymi niezależnie od radzaju gramatycznego używa się formy mālāt, np. il-muderrisāt mālāt-hin – ich (r.ż) nauczycielki, il-kutub mālāt-kum – wasze książki, li-bzāzīn mālāt-ne – nasze koty.
minū, min – Kto?
šinū, iš-, ši-, š- – Co?
šlōn, kyēf – Jak?
wēn – Gdzie?
min wēn, mnyēn – Skąd?
li-wēn – Dokąd?
šwakit, yemte – Kiedy?
šged – Ile? (w odniesieuniu do rzeczy niepoliczalnych).
čem – Ile? (w odniesieniu do rzeczy policzalnych).
ib⏝byēš, byēš – Ile? Po ile? (dot. ceny), Która? O której? (dot. godzin), Czym? (za pomocą czego).
ey, yāhū, yāhī – Który? Która?
lyēš, luwēš – Czemu? Dlaczego?
il-men – Czyj? Kogo? Komu?