Rozlewiska na południu Iraku

Dialekt iracki zawiera wszystkie głoski występujące w języku literackim, ale oprócz tego jeszcze kilka dodatkowych. Są to:

1. Spółgłoski

W dialekcie irackim zatarła się różnica wymowy spółgłosek oznaczanych w języku literackim znakami ض () oraz ظ () – obie artykułowane są jako międzyzębowe emfatyczne (faryngalizowane). Z kolei emfatyczne w przeciwieństwie do języka literackiego nie ogranicza się tylko do imienia boskiego Aḷḷāh (الله) lecz występuje także w kilku innych wyrazach, np. gaḷub – serce.

Spółgłoska lām przedimka, podobnie jak w języku literackim, upodabnia się do bezpośrednio po niej następującej spółgłoski o zębowo-dziąsłowej artykulacji, w tym również do ǧ (np. iǧ-ǧerīde – gazeta) i do č (np. ič-čelib – pies).

2. Samogłoski

a) Samogłoski krótkie:

b) Samogłoski długie:

3. Sylaba i akcent

Struktura sylabiczna jest taka sama jak w języku literackim. Tak też zachowuje się akcent, który pada na sylabę przedostatnią, o ile jest ona długa (CV̄ lub CVC) albo ponaddługa (CV̄C), a w przeciwnym wypadku na trzecią od końca niezależnie od jej długości. Samogłoski w sylabach krótkich (CV) mają tendencję do wypadania w pozycji nieakcetnowanej, np. wāgfīn zamiast wāgifīn – stojący (l.mn.), nādre zamiast nādire – rzadka, eklet zamiast ekelet – zjadła. Niekiedy razem z nieakcentowaną samogłoską wypada jedna z poprzedzających ją spółgłosek, jak np. fawrī zamiast fawwirī – zagotuj (r.ż.), yikemlūn zamiast yikemmilūn – kończą.

W zastosowanej tu transkrypcji występują ponadto symbole ā́, ī́, ū́ na oznaczenie akcentowanych długich sylab otwartych w wygłosach wyrazów oraz znak łuku () pomiędzy sąsiadującymi wyrazami sygnalizujący wymowę łączną.

4. Zapis

Choć na przestrzeni ostatniego stulecia w dialekcie irackim powstało i spisanych zostało mnóstwo tekstów literackich (sztuk teatralnych, poezji, opowieści ludowych, czy też partii dialogowych w prozie literackiej), to nie doczekał się on jak dotąd ujednoliconego zapisu w alfabecie arabskim, oddającego specyfikę fonetyczną tej mowy. Bardzo często wygląda to tak, jak w poniższym przykładzie:

فد يوم واحد صاحب بيت، عرض بيته للبيع..طبعا البيت جان عبارة عن هيكل بس يعني مامبني بشكل كامل..المهم اتأخرت فترة العرض لمدة سنة.. في السنة الجديدة اجة شخص دك باب البيت وكال ياصاحب البيت اني اشتريت البيت منك واريد اسوي هذا البيت مسجد..شكال صاحب البيت. كال اني انطيك البيت بعد شهر من هسة. بالبداية استغرب المشتري وبعدين اتفقوا على التسليم بعد الشهر..

Jak pokazują wyrazy zaznaczone w tym krótkim tekście kolorem czerwonym, nie użyto nawet oddzielnych liter dla spółgłosek č oraz g, nie mówiąc już o znakach diakrytycznych samogłosek i dyftongów. Zatem poprawne odczytanie tak zapisanych tekstów możliwe jest tylko dla kogoś, kto zna dialekt iracki. W bardziej dokładnych notacjach stosuje się zapożyczoną z perskiego literę dla spółgłoski č, literę dla spółgłoski g oraz dla p.