1. Pytania ogólne – wprowadzane są przez jedną z dwu partykuł: pisaną łącznie أَ (ᵓa) oraz
pisaną rozłącznie هَلْ (hel), które odpowiadają polskiemu pytajnikowi czy, np.:
أَفاطِمةُ
مُدَرِّسةٌ
Czy Fatima jest nauczycilką?
هَلْ أَنْتِ
سَعيدةٌ؟
Czy jesteś szczęśliwa?
أَزُرْتُمْ والِدَيْكُمْ
أَمْسِ؟
Czy odwiedziliście wczoraj waszych rodziców?
هل غادَرَتْ مَرْيَمُ
البِلادَ؟
Czy Maria wyjechała z kraju?
W pytaniach ogólnych zawierających przeczenie używa się tylko partykuły أ (ᵓa), np.:
ألستَ مُهَنْدِساً؟
Czy nie jesteś inżynierem?
أَلَمْ تُسافِرْ أُخْتُكِ
إلى المَغْرِبِ؟
Czy twoja siostra nie wyjechała do Maroka?
أَلا يُريدونَ الذَهابَ
مَعَنا إلى المَسْرَحِ؟
Czy nie chcą iść z nami do teatru?
أَلَنْ تَدْرُسي
الفَلْسَفةَ؟
Czy nie będziesz studiowała filozofii?
Na tak postawione pytania odpowiadamy:
- twierdząco za pomocą partykuły نَعَمْ (naᶜam), np.:
(نَعَمْ (لَسْتُ
مُهَنْدِساً
Tak (nie jestem inżynierem).
(نَعَمْ (لَمْ
تُسافِرْ
Tak (nie wyjechała).
(نَعَمْ (لا يُريدونَ
Tak (nie chcą).
(نَعَمْ (لَنْ أَدْرُسَ
الفَلْسَفةَ
Tak (nie będę studiowała filozofii).
-
przecząco za pomocą partykuły بَلى (balā), np.:
(بَلى (أنا
مُهَنْدِسٌ
Nie (jestem inżynierem).
(بَلا (سافَرَتْ
Nie (wyjechała).
(بَلا (يُريدونَ
Nie (chcą).
(بَلى (سَوْفَ أَدْرُسُ
الفَلْسَفةَ
Nie (będę studiowała filozofię).
Partykułę أَ (ᵓa) – i tylko ją – można użyć w pytaniach dających możliwość wyboru, które w języku polskim
odpowiadają zdaniom typu „to – czy to”, np.:
أَمَشْغولٌ أَنْتَ الآنَ
أَمْ عِنْدَكَ وَقْتٌ؟
Jesteś teraz zajęty, czy masz czas?
أَتَشْرَبينَ القَهْوةَ
أَم الشايَ؟
Pijesz kawę czy herbatę?
Należy przy tym pamiętać, że spójnikiem w tego rodzaju zdaniach pytajnych jest أَمْ
(ᵓam) a nie أَوْ (ᵓaw).
2. Pytania szczegółowe – wprowadzane są przez zaimki pytajne:
- ما (mā), ماذا (māḏā) – co? Pierwszy używany w zdaniach
nominalnych, np.: ما هذا؟ (mā hāḏā – Co to jest?),
drugi natomiast w zdaniach z orzeczeniem czasownikowym, np.: ماذا فَعَلْتُمْ؟ (māḏā faᶜaltum – Co zrobiliście?).
- كَمْ (kam) – ile? W odniesieniu do rzeczowników policzalnych wymaga biernika liczby
pojedynczej, np.: كَمْ كِتاباً؟ (kam kitāban – ile
książek), كَمْ رَجُلاً؟ (kam raǧulan – ilu
mężczyzna), كَمْ طالِبةً؟ (kam ṭālibatan
– ile studentek).
Dla niepoliczalnych konieczne jest dodatkowo użycie przyimka مِنْ (min), np.: كَمْ مِنَ السُكَّرِ (kam mina s-sukkari –
Ile cukru?), كَمْ مِنَ الماءِ؟ (kam mina
l-māᵓi – ile wody), كَمْ مِنَ النُقودِ
(kam mina n-nuqūdi – Ile pieniędzy?), كَمْ مِنَ الناسِ؟ (kam mina n-nāsi – Ilu
ludzi?).
Pytając o cenę (po ile? za ile?) użyjemy wyrażenia بِكَمْ (bi-kam), np.: بِكَمِ التُفّاحُ؟ (bi-kam t-tuffāḥu – Po ile są
jabłka?), بِكَمْ ديناراً بِعْتَ سَيّارَتَكَ؟ (bi-kam
dīnāran biᶜta sayyārata-ka – Za ile dinarów sprzedałeś swoje auto?).
Pytanie o godzinę: كَمِ الساعةُ؟ (kami
s-sāᶜatu – Która jest godzina?), w odróżnieniu od كَمْ ساعةً؟ (kam sᶜatan – Ile godzin?)
- أَيٌّ (ᵓayyun) – który? jaki? (z rzeczownikami rodzaju żeńskiego możliwe
choć niekonieczne użycie formy (ᵓayyatun), np.: أَيُّ رَقْمٍ هذا؟ (ᵓayyu raqmin hāḏā – Jaki
to numer?), أَيَّ / أَيَّةَ
مَدينةٍ زُرْتُمْ؟ (ᵓayya / ᵓayyata madinatin zurtum – Które miasto
zwiedziliście?), a także z przyimkami, np. بِأَيِّ
(bi-ᵓayyi – którym, jakim), مَعَ أَيِّ
(maᶜa ᵓayyi – z którym), إلى أَيِّ
(ᵓila ᵓayyi – do którego) itd.