Strona bierna

W języku arabskim stronę bierną tworzy się przez alternację samogłoskową.

1. W czasie przeszłym polega ona najogólniej na wprowadzeniu samogłoski i po drugiej spółgłosce rdzennej oraz samogłoski u po pierwszej spółgłosce rdzennej i w towarzyszących jej afiksach jak w poniższym zestawieniu:


Temat	Wzór		Przykład
I	فُعِلَ	fuᶜila	كُتِبَ	kutib^a – został napisany
II	فُعِّلَ	fuᶜᶜila	دُرِّسَ	durris^a – – był nauczany
III	فُوعِلَ	fūᶜila	شوهِدَ	šūhid^a – – był oglądany
IV	أُفْعِلَ	ᵓufᶜila	أُرْسِلَ	ᵓursil^a – – został wysłany
V	تُفُعَّلَ	tufuᶜᶜila	تُكُلِّمَ	tukullim^a – – był mówiony
VIII	اُفْتُعِلَ	uftuᶜila	اُخْتُطِفَ	uḫtuṭif^a – – został porwany
X	اُسْتُفْعِلَ	ustufᶜila	اُسْتُعْمِلَ	ustuᶜmil^a – – został użyty

W tematach tzw. czasowników ułomnych dochodzą jeszcze inne zmiany fonetyczne:

a) w formach tematu IV, w których pierwszą spółgłoską rdzenną jest w (و) spółgłoska ta w połączeniu z poprzedzającym ją u prefiksu słowotwórczego tworzy długą samogłoskę ū. Stąd np. أُوقِعَ (ᵓūqiᶜ^a – został zrzucony, strącony) czy أُوقِفَ (ᵓūqif^a – został zatrzymany).

b) w tematach I, VIII i X, w których środkową spółgłoską rdzenną jest w (و) lub y (ي) miejsce długiej samogloski ā zajmuje długa samogłoska ī, np.: قِيلَ (qīl^a – zostało powiedziane, powiedziano, mówiono), اُخْتِيرَ (uḫtīr^a – został wybrany) czy اُسْتُضِيفَ (ustuḍīf^a – został ugoszczony);

c) Spółgłoska w (و) będąca trzecią spółgłoską rdzenną grupy czasowników ułomnych zostaje w wyniku asymilacji do poprzedzającej ją samogłoski i zastąpiona przez y (ي). Stąd np. دُعِيَ (duᶜiya – został zaproszony), دُعِيتُمْ (duᶜītum – zostaliście zaproszeni).

2. W czasie teraźniejszym polega na wprowadzeniu samogłoski a po drugiej spółgłosce rdzennej oraz w afiksach słowotwórczych jak również samogłoski u w prefiksach koniugacyjnych:


Temat	Wzór		Przykład
I	يُفْعَلُ	yufᶜalu	يُكْتَبُ	yuktab^u – jest pisany
II	يُفَعَّلُ	yufaᶜᶜalu	يُدَرَّسُ	yudarras^u – jest nauczany
III	يُفاعَلُ	yufāᶜalu	يُشاهَدُ	yušāhad^u – jest oglądany
IV	يُفْعَلُ	yufᶜalu	يُرْسَلُ	yursal^u – jest wysyłany
V	يُتَفَعَّلُ	yutafaᶜᶜalu	يُتَكَلَّمُ	yutakallam^u – jest mówiony
VIII	يُفْتَعَلُ	yuftaᶜalu	يُخْتَطَفُ	yuḫtaṭaf^u – jest porywany
X	يُسْتَفْعَلُ	yustafᶜalu	يُسْتَعْمَلُ	yustaᶜmal^u jest używany

a) W formach czasu teraźniejszego tematu podstawowego i tematu IV, w których pierwszą spółgłoską rdzenną jest w (و) spółgłoska ta jest zachowana, jednak w połączeniu z poprzedzającym ją u prefiksu tworzy długą samogłoskę ū. Stąd np. يُوضَعُ (yūḍaᶜ^u – jest kładziony) czy يُوقَفُ (yūqaf^u – jest zatrzymywany).