Dla drugiej osoby wszystkich trzech liczb tryb ten tworzy się przez odcięcie prefiksu koniugacyjnego od formy trybu ściętego. Tam gdzie po odcięciu prefiksu powstaje nietolerowana przez system języka arabskiego zbitka dwu spółgłosek w nagłosie wyrazu, pojawia się rodzaj protezy w postaci hamzy wokalizowanej przez u (gdy samogłoską tematyczną jest u) lub przez i (gdy samogłoską tematyczną jest a albo i), np.:
Liczba pojedyncza | Liczba podwójna | Liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
2 os. r.m. | اُكْتُبْ | uktub | اُكْتُبا | uktubā | اُكْتُبُوا | uktubū |
2 os. r.ż. | اُكْتُبِي | uktubī | اُكْتُبْنَ | uktubna |
Liczba pojedyncza | Liczba podwójna | Liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
2 os. r.m. | اِفْتَحْ | iftaḥ | اِفْتَحا | iftaḥā | اِفْتَحُوا | iftaḥū |
2 os. r.ż. | اِفْتَحِي | iftaḥī | اِفْتَحْنَ | iftaḥna |
Liczba pojedyncza | Liczba podwójna | Liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
2 os. r.m. | اِجْلِسْ | iǧlis | اِجْلِسا | iǧlisā | اِجْلِسُوا | iǧlisū |
2 os. r.ż. | اِجْلِسِي | iǧlisī | اِجْلِسْنَ | iǧlisna |
Hamzy tej z reguły nie zaznacza się w piśmie – pozostaje tylko jej „podpórka” w postaci litery alif (ا). W związku z tym w stosowanej tu transkrypcji będzie ona również konsekwentnie pomijana.
Dotyczy to także tematów derywowanych VII, VIII, IX i X, jak np.: اِنْصَرِفْ (inṣarif – odejdź), اِقْتَرِبْ (iqtarib - zbliż się), اِزْوَرَّ (izwarra – zerwij [z czymś]), اِسْتَقْبِلْ (istaqbil – powitaj).
W tych formach, w których powstanie takiej zbitki spółgłosek nie zagraża (tematy II, III, IV, V, VI), protetyczna hamza jest niepotrzebna, np.: كَرِّرْ (karrir – powtórz), حاوِلوا (ḥāwilū – postarajcie się, spróbujcie), أَرْسِلي (ᵓarsilī – wyślij [r.ż]), تَعَلَّمْ (taᶜallam – ucz się, naucz się), تَعاوَنْ (taᶜāwan – współpracuj) czy też قُلْ (qul – powiedz), مُدَّ (mudda – ciągnij) i قِفوا (qifū – stójcie).
Jeśli pierwszą spółgłoską rdzenną tematu podstawowego czasownika jest hamza, wówczas zostaje ona zastąpiona przez długą samogłoskę, której barwa zależy od wokalizacji drugiej spółgłoski rdzennej: ū jeśli jest nią u, natomiast w pozostałych przypadkach i, np.: اُومُلْ (ūmal – miej nadzieję), اُومَلوا (ūmalū – miejcie nadzieję), اِيذَنوا (īḏanū – pozwólcie) اِيمَني (īmanī – bądź bezpieczna), اِيمًنا (īmanā – bądźcie [obaj, obie] bezpieczni).
Gdy jednak tego typu formy trybu rozkazującego poprzedza spójnik ف lub و, wówczas hamza zostaje przywrócona, np.: فَأْمَلْ (fa-ᵓmul), وَأْذَنْ (wa-ᵓḏan), itd.
Wyjątkiem są formy trybu rozkazującego trzech czasowników: أَخَذَ (ᵓaḫaḏa – brać), أَكَلَ (ᵓakala – jeść) i أَمَرَ (ᵓamara – rozkazywać), w których hamza całkowicie wypada:
Liczba pojedyncza | Liczba podwójna | Liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
2 os. r.m. |
خُذْ كُلْ مُرْ |
ḫuḏ kul mur |
خُذا كُلا مُرا |
ḫuḏā kulā murā |
خُذوا كُلوا مُروا |
ḫuḏū kulū murū |
2 os. r.ż. |
خُذِي كُلِي مُرِي |
ḫuḏī kulī muri |
خُذْنَ كُلْنَ مُرْنَ |
ḫuḏna kulna murna |
Czasownik رَأى (raᵓā – widzieć, zobaczyć), choć teoretycznie tworzy formy trybu rozkazującego رَ lub رَهْ (ra lub rah), رَيْ (ray), رَيا (rayā), رَوا (raw), رَيْنَ (rayna), to jednak w praktyce zamiast nich używa się zupełnie innego czasownika o tym samym znaczeniu, a mianowicie اُنْظُرْ (unẓur), اُنْظُري (unẓurī) itd.
To samo dotyczy trybu rozkazującego czasowników أَتى (ᵓatā) i جاءَ (ǧāᵓa) – przychodzić. Zamiast form ِاِيت (ᵓīti), اِيتي (ᵓītī), اِيتيا (ᵓītiyā), اِيتوا (ᵓītū), اِيتين (ᵓītīna) czy جِئ (ǧiᵓ), جيئي (ǧīᵓī), جيئا (ǧīᵓā), جيئوا (ǧīᵓū), جِئن (ǧiᵓna) w użyciu są odpowiednie formy czasownika o zupełnie innym pierwotnym znaczeniu, tj. تَعالى (taᶜālā) – dosł. górować wznosić się: تَعالَ (taᶜāla), تَعالَيْ (taᶜālay), تَعالَيا (taᶜālayā), تَعالَوْا (taᶜālaw), تَعالَيْنَ (taᶜālayna).
W stosunku do pozostałych form osobowych tryb rozkazujący wyrażany jest przez formy trybu ściętego poprzedzone przez pisaną łącznie partykułę li- (لـ), np.: لِنَذْهَبْ (li-naḏhab – chodźmy), لِيَكْتُبْ (li-yaktub – niech pisze), لِيَكْتُبوا (li-yaktubū – niech piszą). Jeśli partykułę tę poprzedza fa (ف) lub wa (و), wówczas jej samogłoska zanika, np.: فَلْنَذْهَبْ (fa-l-naḏhab – więc chodźmy).