Teoretycznie w języku arabskim występują trzy przypadki gramatyczne, tj. mianownik, biernik i dopełniacz. Ich znacznikami w liczbie pojedynczej oraz części form liczby mnogiej łamanej są samogłoskowe afiksy -u, -a, -i, jak w następujących przykładach:

Bardzo często jednak biernik i dopełniacz mają wspólną końcówkę w postaci samogłoski a. Odnosi się to głównie do form niemających ani końcówki nieokreśloności (-n) ani przedimka, jak np.:

Po dołączeniu przedimka (nie dotyczy imion i nazw własnych) wyrazy takie stają się w teorii w pełni odmienialnymi przez przypadki, jak np.: المَدارِسُ (al-madāris^u), المَدارِسَ (al-madāris^a), المَدارِسِ (al-madārisⁱ).

W praktyce jednak nie ma to większego znaczenia, ponieważ w piśmie afiksy te nie są zaznaczane, jako że samogłosek krótkich z reguły nie zapisuje się. W mowie zaś są neutralizowane lub całkowicie pomijane, zwłaszcza gdy stanowią ostatni element danego wyrazu.

Ze wspólną końcówką biernika i dopełniacza mamy też do czynienia w liczbie podwójnej oraz liczbie mnogiej regularnej (tzw. zdrowej):

Jak widać, w formie liczby mnogiej rodzaju żeńskiego wspólny dla biernika i dopełniacza afiks -i- także nie jest uwzględniany w piśmie, a w mowie bywa zazwyczaj zupełnie pomijany łącznie z sufiksem nieokreśloności -n.

W następujących sytuacjach przypadki gramatyczne realizowane są zarówno w piśmie jak i w mowie:

a) w bierniku liczby pojedynczej oraz mnogiej łamanej większości rzeczowników, przymiotników i liczebników nie określonych przedimkiem i nie kończących się na tzw. tāᵓ marbūṭa – w zapisie za pomocą sufiksu w postaci litery alif oznaczającej tu dodatkowo nieokreśloność, jak np.: قَلَمأً (qalam^an), إنْساناً (ᵓinsān^an), نِساءً (nisāᵓ^an), مُدُناً (mudun^an), كِباراً (kibār^an), أَخْباراً (ᵓaḫbār^an, واحِداً (wāḥid^an). Końcówka -an zawiera więc dwa formanty gramatyczne: wykładnik biernika w postaci samogłoski a oraz wykładnik nieokreśloności w postaci spółgłoski n. W odróżnieniu od form mianownika i dopełniacza końcówka ta jest przeważnie zachowywana w mowie;

b) w bierniku i dopełniaczu liczby podwójnej – za pomocą końcówki -aynⁱ, np. كِتابَيْنِ (kitābaynⁱ), سَييِّدَتَيْنِ (sayyidataynⁱ), كَبِيرَيْنِ (kabīraynⁱ);

c) w bierniku i dopełniaczu liczby mnogiej regularnej rodzaju męskiego – za pomocą końcówki -īn^a, np.: مُدَرِّسينَ (mudarrisīn^a), مُراسِلِينَ (murāsilīn^a), جَيِّدينَ (ǧayyidīn^a). więcej

Istnieje też spora grupa rzeczowników nieodmiennych przez przypadki, jak لَيْلى (Laylā – imię żeńskie), بُشْرى (bušrā – dobra nowina), دُنْيا (dunyā – świat), هَدايا (hadāyā – podarunki) itd. Do grupy tej należą również niektóre wyrazy zapożyczone z języków obcych, jak سينَما (sīnamā – kino), موسيقى (mūsīqā – muzyka) czy طَماطا (ṭamāṭā – pomidory) a także obce nazwy jak np. فَرَنْسا (Faransā – Francja), بولَنْدا (Būlandā – Polska), وارْسو (Warsū – Warszawa).